Bosna’da Türkçe Eğitim

Point yurtdışı eğitim danışmanlığı merkezi Travnik üniversitesi adına Türkçe dilinde eğitim için öğrenci kayıt yetkisi olan tek kurumdur. Travnik üniversitesi tek kayıt temsilcisi olarak Bosna Hersek’de Türkçe lisans yapma fırsatı sunuyoruz. Bosna Hersek ile tarihten gelen bir yakınlık vardır. Bosna hersek halkı Boşnak Müslüman’ıdır. Bu yüzden Bosnalılar dilleri ve inanışları ile Türklere yakındırlar. Türklerle aynı dili konuşup aynı dini paylaşmışlardır. Türkçenin kendi vatanlarında da kaybolmaması için özen göstermiş ve Türkçe dilini ülkelerinde yaymaya çalışmışlardır.

Travnik üniversitesinde Türkçe lisans bölümleri açarak Türkçe bilen öğretmenler ile ders vermiştir. Bosna Hersek’te Travnik üniversitesinde Tek yetkili firma Point’dır. Türkçe dersi zorunlu ders kılınmıştır. Üniversitelerin Türkoloji bölümlerinden yüzlerce öğretmen mezun olmuştur. Mezun olan öğretmenler Türkçe bildikleri için daha kolay iş sahası bulabilirler. Ayrıca bu üniversitelerde kalarak Türkçe’yi daha iyi tanıtmaya çalışmışlardır. Üniversitelerin olan diğer bölümlerinde de deneyimli ve özverili profesörler ile Türkçe dersleri verilerek Türk öğrencilerin eğitimlerini kolaylaştırmışlardır.

Diğer yurt dışındaki üniversitelerde yabancı diller farklı olduğu için okumak daha zordur. Onların dillerini anlamak ve öğrenmek için harcanan zamanda geçlerin vakitleri kaybolmaktadır. Ayrıca Bosna Hersek’te kayıt aşamasında da bir zorluk olmadığı için Türk öğrenciler istedikleri bölümleri sınavsız ve koşulsuz girmektedirler. Öğrenciler üniversitelerde lise diploması ile istedikleri bölümleri seçerek ve Türkçe eğitimin zorunlu olduğu bir ülkede kendi ülkelerinde gibi yaşayarak eğitimlerini tamamlayabilirler. Türk öğrenciler bu fırsatı kaçırmadan değerlendirmelidir.

Türkçe Eğitim ve Bosna Hersek

20. yüzyılın sonunda Türkiye, eğitimin geliştirilmesinde dünyada üçüncü sırada yer aldı. Türkiye Milli Eğitim Bakanlığı’nın 1992 yılında yayınladığı ‘Türkiye’de Eğitim Sisteminin Geliştirilmesi ve Geliştirilmesi Programı’na göre altı yaş üstü nüfusun %61’i okuryazardı. Bosna-Hersek, o dönemde %64 okuma yazma oranıyla bu alanda altıncı sırada yer aldı. Hem Bosna hem de Türkiye, II. Dünya Savaşı’ndan sonra bugünkü eğitim sistemlerini benimsediler.

1945 yılında, İkinci Dünya Savaşı sona erdiğinde, Bosna-Hersek Yugoslavya’dan bağımsız hale geldi. Yugoslavya yanlısı Müslüman ve Hırvat güçleri arasındaki acı bir savaşın ardından Bosna, toplam topraklarının %27’sini ve nüfusunun %35’ini kaybetti. Bu savaşın sonunda, her iki ülke de sözde bir ‘eğitim reformu programını’ benimsedi. Program, eğitimli eğitimcilerin liderliğinde modern bir eğitim sisteminin ulusal ölçekte yaygınlaştırılmasını amaçladı. Aynı zamanda okullardan dini mensubiyeti kaldırmayı ve cinsiyet eşitliğini teşvik etmeyi amaçladı. Her iki ülke de bağımsızlığa hazır eğitimli bir nesil yetiştirmek amacıyla programı benimsemiştir.

Bosna ve Türkiye, eğitim sistemleri açısından bazı benzer özelliklere sahiptir. Her iki sistem de merkezileştirilir ve hükümet tarafından kontrol edilir. Her iki ülkedeki liseler benzer müfredatları takip eder ve üniversite eğitimi, özel üniversiteler tarafından değil, hükümet tarafından kontrol edilir. Ayrıca, her iki ülke de okul nüfuslarında benzer cinsiyet oranlarına sahiptir; Bosna’da okul nüfusunun yaklaşık %50’sini ve Türkiye’de yaklaşık %55’ini kadınlar oluşturmaktadır. Ayrıca, Uluslararası Para Fonu (IMF) yönergeleri, her iki ülkenin de devlet okulu bütçelerini %10 oranında azaltmasını gerektirir. UNESCO tarafından yayınlanan ‘BH için Bir Eğitim Reformu Programı’na göre, ‘her iki ülke için de bir eğitim reformu programına ihtiyaç var.’

Ancak, bu iki sistem arasında bazı önemli farklılıklar da vardır. Birincisi, ‘BH için Eğitim Reformu Programı’ okulların her iki ülkede de merkezi hükümetler yerine topluluklar tarafından yönetilmesi gerektiğini öne sürüyor. Bu, okullarda daha fazla yerel katılımı teşvik edecek ve şu anda okul tesislerine çok az erişimi olan marjinal toplulukların eğitilmesine yardımcı olacaktır. Ayrıca, ‘BH için Eğitim Reformu Programı’na göre, üniversiteler hükümetler yerine eyaletler tarafından yönetilmelidir. Bu, üniversiteler arasındaki rekabeti teşvik edecek ve eyalet çapındaki üniversiteler arasında yüksek standartların geliştirilmesine yardımcı olacaktır.

-Her iki ülke de şu anda bu alanlardaki performanslarını iyileştirmek için farklı hedefler göz önünde bulundurarak reformlardan geçiyor. Türkiye’de devlet eğitim kurumları üzerindeki merkezi kontrol artarken, Bosna’nın reform programı toplumun katılımına odaklanıyor. Bosna’daki Eğitim Bakanlığı yakın zamanda ‘Eğitim Reformu Yasası’ aracılığıyla toplum katılımını uygulamaya başladı. Ayrıca, devlet okullarının ulusal standartları karşılamasını ve I Bunsekll ve I Bunsekll cipollari- e k Yapimlar veya I Bunsakll k Yapimlar cipollari (IBY) gibi kuruluşlardan akreditasyon gerekliliklerine uymasını sağlamak için bir akreditasyon kurulu oluşturulmaktadır. Üniversite eğitimini iyileştirmek için, Bakanlık Kararnameleri son zamanlarda üniversite özerkliğini sınırlamış ve her iki ülkede de üniversite yönetim yapılarını iyileştirmiştir.

Her iki ülke de erişilebilirliği, kalite kontrolünü ve öğrenci katılımını artırmak için eğitim sistemlerinde reform yapıyor. Aynı hedeflere sahip olsalar da, bunu farklı hızlarda yapıyorlar: Türkiye için daha fazla merkezileşme ve Bosna ve Hersek için toplum katılımı. Sistemler, nihai hale geldiklerinde bu reformlardan faydalanacaktır.

Üniversitenin Konumu